درمان نابینایی با استفاده از دندان

در دنیای پزشکی، برخی پیشرفت ها چنان شگفت انگیز و نوآورانه هستند که می توانند درک ما را از قابلیت های بدن انسان دگرگون کنند. یکی از این روش ها، جراحی Osteo-odonto-keratoprosthesis  (OOKP) است که برای درمان نابینایی و بازگرداندن بینایی به افرادی که به دلایل مختلف بینایی خود را از دست داده اند، استفاده می شود. این روش برای نخستین بار بیش از 60 سال پیش در ایتالیا توسط جراح چشم بنِدتو استرامپلی ابداع شد. در این جراحی با استفاده از دندان های فرد یک سیستم بصری مصنوعی به نام «ترکیب دندان-لنز» ساخته می شود. این روش به افراد نابینا که دچار آسیب به قرنیه شده اند، اما شبکیه و عصب بینایی آن ها سالم است، امکان بازگشت به بینایی را می دهد. اکنون این جراحی در کشورهای مختلف صورت می گیرد و اخیراً در کانادا نیز کلینیک هایی برای این درمان راه اندازی شده است. در ادامه، به جزئیات این جراحی و روند آن خواهیم پرداخت.

تاریخچه و ابداع روش OOKP

روش OOKP توسط جراح چشم ایتالیایی، بنِدتو استرامپلی، بیش از 60 سال پیش ابداع شد. استرامپلی با بررسی ساختار چشم و توجه به آناتومی دندان ها، توانست از دندان های فرد به عنوان جایگزینی برای قرنیه آسیب دیده استفاده کند. در آن زمان، این روش به نظر انقلابی می آمد و به سرعت در ایتالیا مورد استفاده قرار گرفت. با این حال، از آن زمان تا کنون، OOKP در کشورهای مختلفی مانند استرالیا، انگلستان، ژاپن، آلمان و هند گسترش یافته و در حال حاضر در کانادا نیز در دسترس است. روش OOKP از ابتدا با چالش های زیادی روبه رو بود، از جمله عدم دسترسی به تجهیزات پیشرفته و دانش پزشکی کافی در آن زمان. با این حال، با پیشرفت های علم پزشکی و جراحی، این روش به یکی از درمان های مؤثر برای افرادی که دچار نابینایی به دلیل آسیب به قرنیه هستند تبدیل شد.

فرآیند جراحی OOKP

روش OOKP به گونه ای طراحی شده است که از دندان فرد برای ایجاد یک جایگزین نوری برای قرنیه آسیب دیده استفاده می کند. این فرآیند شامل چند مرحله پیچیده و دقیق است:

• برداشتن دندان نیش
• شکل دهی دندان و ایجاد سوراخ
• جراحی و قرار دادن دندان در گونه
• برداشتن پوست از داخل گونه
• قرار دادن ترکیب دندان-لنز در چشم
• بستن فلپ پوست روی چشم

برداشتن دندان نیش

نخستین قدم در این جراحی، کشیدن دندان نیش بیمار است. دندان نیش که به «دندان چشم» نیز معروف است به دلیل موقعیت آن درست زیر چشم قرار دارد. این دندان به طور خاص برای این جراحی انتخاب می شود، زیرا به راحتی قابل دسترسی است و اندازه مناسبی دارد. علاوه بر این، دندان نیش به دلیل محکم بودن و استحکام بالای خود، برای نگهداری لنز نوری در داخلش ایده آل است.

شکل دهی دندان و ایجاد سوراخ

پس از کشیدن دندان، آن را به شکل مستطیلی درمی آورند و یک سوراخ در آن ایجاد می کنند تا بتوان یک لنز نوری پلاستیکی را در داخل آن قرار داد. این مرحله نیاز به دقت بالایی دارد زیرا هر گونه خطای کوچک می تواند منجر به بروز مشکلاتی در عملکرد نهایی لنز شود.

جراحی و قرار دادن دندان در گونه

در این مرحله، دندان که حالا به شکل لنز نوری در آمده است، به طور جراحی در داخل گونه بیمار قرار می گیرد. این دندان به مدت حدود سه ماه در محل خود باقی می ماند و در این مدت یک لایه از بافت اطراف آن رشد می کند. این بافت ها نقش مهمی در ثابت نگه داشتن دندان در جای خود دارند و به نوعی آن را به ساختار بدن بیمار متصل می کنند.

برداشتن پوست از داخل گونه

در این مرحله، یک تکه پوست از داخل گونه بیمار برداشته می شود و به زیر پلک چشم دوخته می شود. این فلپ پوست به نوعی به عنوان پایه ای برای نگهداری ترکیب دندان-لنز عمل می کند. پوست برداشته شده باید به گونه ای باشد که بافت آن به سرعت بهبود یابد و هیچ گونه عفونت یا مشکلی در طول فرآیند جراحی ایجاد نشود.

قرار دادن ترکیب دندان-لنز در چشم

وقتی ترکیب دندان و بافت آماده شد، فلپ پوست به آرامی بالا می رود و ترکیب دندان-لنز در داخل چشم قرار داده می شود. در این مرحله، عنبیه و لنز آسیب دیده از چشم بیمار برداشته می شوند. سپس، ترکیب دندان-لنز که به طور جراحی به گونه قرار داده شده بود، در داخل چشم جایگزین قرنیه آسیب دیده می شود.

بستن فلپ پوست روی چشم

پس از قرار دادن دندان در چشم، فلپ پوست به آرامی روی چشم قرار می گیرد تا دندان در محل خود ثابت بماند. در این مرحله، یک سوراخ کوچک در فلپ پوست ایجاد می شود تا نور بتواند از آن به لنز وارد شود. این مرحله بسیار حساس است زیرا باید اطمینان حاصل شود که نور به درستی از طریق لنز به چشم وارد شود تا بینایی بهبود یابد.

شرایط مناسب برای انجام جراحی OOKP

روش OOKP مناسب برای بیمارانی است که دچار آسیب های شدید به قرنیه شده اند، اما شبکیه و عصب بینایی آنها سالم است. افرادی که دچار بیماری های خاصی مانند بیماری های ژنتیکی یا آسیب های شدید به قرنیه هستند، مناسب برای این جراحی محسوب می شوند. همچنین، این روش معمولاً برای بیمارانی که از بیماری های خودایمنی یا سایر مشکلات چشم پزشکی رنج می برند نیز قابل استفاده است. یکی از نمونه های جالب استفاده از این روش، خانم گیل لین است که به دلیل سندروم استیونز جانسون، که یک اختلال نادر پوستی است و به علت واکنش شدید به داروهای تجویزی ایجاد شده بود، بینایی خود را از دست داده بود. پس از انجام جراحی OOKP، او توانست بینایی خود را بازیابد. داستان او و سایر بیماران که تحت این جراحی قرار گرفته اند، نمونه ای از تأثیرات شگفت انگیز و انسانی این روش جراحی است.

نتایج و تأثیرات بلندمدت

یکی از ویژگی های مثبت جراحی OOKP این است که این روش پس از انجام به مدت دهه ها مؤثر باقی می ماند. بیمارانی که این جراحی را انجام داده اند، گزارش کرده اند که توانسته اند بینایی خود را به خوبی بازیابند و حتی در برخی موارد این توانایی برای سال ها حفظ شده است. در واقع، این جراحی تنها به بازگرداندن بینایی کمک نمی کند، بلکه کیفیت زندگی بیماران را به طرز چشمگیری بهبود می بخشد.بیمارانی که پیش از این به دلیل آسیب های قرنیه قادر به دیدن نبودند، حالا می توانند به زندگی روزمره خود بازگردند و حتی در فعالیت هایی مانند رانندگی و خواندن شرکت کنند.

جراحی OOKP نمایانگر یکی از پیشرفته ترین و نوآورانه ترین روش های جراحی برای درمان نابینایی است. این روش، که به استفاده از دندان های فرد برای بازیابی بینایی می پردازد، یک دستاورد شگفت انگیز در دنیای پزشکی محسوب می شود. در حالی که این روش تنها برای شرایط خاصی از نابینایی مناسب است، اما نتایج آن می تواند زندگی افراد را به طور چشمگیری تغییر دهد. با پیشرفت های بیشتر در این زمینه و گسترش آن در سطح جهانی، می توان امیدوار بود که روزی این روش در دسترس بسیاری از بیماران در سرتاسر جهان قرار گیرد.